Etapy rozwoju cmentarza przy ul. Limanowskiego

Na podstawie analizy istniejących dokumentów daje się stwierdzić, że nekropolia ta posiada swoje etapy rozwoju na przestrzeni 200-letniego funkcjonowania.

1812 – 1813 – założenie cmentarza na dwumorgowej działce ofiarowanej przez Wojciecha Łodwigowskiego, oraz akt jej poświęcenia, aby mogła służyć wiernym do grzebania zmarłych.

1814 – ogrodzenie z bali i żerdzi.

1849 – poszerzenie cmentarza o grunty Domu Opieki oraz F. Zdzińskiego i J. Pilitza (razem 7 mórg).

1853 – Rząd Gubernialny w Radomiu zaleca zastosowanie regularnego układu przestrzennego wzorowanego na cmentarzach warszawskich. Układ przestrzenny projektował Maciej Bayer.

1854 – 1856 – początek budowy muru cmentarnego z cegły.

1864 – budowa, w miejsce drewnianej, bramy murowanej z izbą dla grabarza i kostnicą.

1870 – 1874 – budowa studni przez Klemensa Borkowskiego.

1872 – poszerzenie cmentarza o grunta: P. Mendykowskiego, B. Kuźnickiej, L. Serdyńskiego, S. Okólskiego. Cmentarz podzielono na trzynaście kwater.

1885 – 1887 – budowa muru i nowej bramy wejściowej przez firmę budowlaną S. Sławińskiego i J. Rejmana. Założenie żelaznej bramy głównej, kutej w warsztacie Małeckiego, według projektu S. Lamparskiego.

1889 – zawalenie się dawnej bramy (obecnie dzwonnicy) podczas burzy i jej odbudowa.

1890 – wykonanie planu cmentarza przez J. Sochackiego. Cmentarz podzielono na trzy części A, B, C. Roboty niwelacyjne i ogrodnicze prowadził ogrodnik Jakubowski. Konstanty Luboński prezes Towarzystwa Dobroczynności i członek Dozoru Kościelnego spisał 1600 nagrobków i założył Księgę pochówków.

1891 – 1901 – budowa domu służby cmentarnej i kancelarii.

1918 – budowa kostnicy.

1932 – Memoriał w sprawie zamknięcia cmentarza (nie zrealizowany).

1948 – poszerzenie cmentarza o działkę 4,5 hektara nabytą od Saskich.

1970 – poszerzenie cmentarza o działkę 1 hektara.

1974 – A. Grodziński wykonał 450 kart ewidencyjnych nagrobków.

1985 – ostatnie poszerzenie cmentarza o działkę 1 hektara.

1984 – 1985 – przeprowadzenie prac dokumentacyjnych nagrobków i drzewostanu (nie dokończone). Wpis cmentarza do rejestru zabytków województwa radomskiego.

1992 – wybudowanie murowanej kaplicy przedpogrzebowej w miejsce drewnianej (zniszczonej przez pożar) z 1918 roku.

Zapoznanie się z topografią cmentarza, układem kwater i alejek odzwierciedlających etapy rozwoju przestrzennego, wskazuje na brak koncepcji i przypadkowość w ich rozmieszczeniu. Od momentu założenia nekropoli kierowano się porządkiem geometrycznym.

Informacje zaczerpnięto za zgodą autora z pracy magistersko-licencjackiej ks. Janusza Stanka „Cmentarz rzymskokatolickiej parafii św. Jana Chrzciciela w Radomiu jako miejsce kultu chrześcijańskiego”, Lublin 1999.